เรื่อง บทละครพูดคำฉันท์ มัทนพาธา

                                            ประวัติผู้แต่ง                                                                                                          

   พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว    ทรงมี     พระ นาม เดิม ว่า  สมเด็จเจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ ทรงพระราช
   สมภพเมื่อ   พ.ศ. ๒๔๒๓  เป็นพระราชโอรสใน   พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับ
   พระสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ     เมื่อทรง    พระเยาว์    ได้ทรงศึกษาในพระบรมมหาราชวัง 
   ครั้นพระชนมายุได้ ๑๔  พรรษา  เสด็จไปศึกษาวิชาการต่อ ณ  ประเทศอังกฤษ    ทั้งวิชาการทหารและพลเรือน 
  ทรงศึกษาวิชาการทหารที่โรงเรียนนายร้อยทหารบก  แซนเฮิสต์   และทรงศึกษาวิชาพลเรือนที่มหาวิทยาลัยอ๊อกฟอร์ด   พระองค์เสด็จเถลิงถวัลราชสมบัติ
   เมื่อ  พ.ศ. ๒๔๕๓   ขณะที่พระชนมายุได้  ๓๐  พรรษา
 
พระราชกรณียกิจที่สำคัญของพระองค์  ได้แก่
 
                ๑.   ทรงออกพระราชบัญญัติต่างๆ  เช่น  ทรงออกพระราชบัญญัตินามสกุล  เพื่อให้คนไทยมี
   นามสกุลใช้เช่นเดียวกับประเทศที่เจริญแล้ว   ทรงออกพระราชบัญญัติประถมศึกษา
                ๒.   ทรงให้กำเนิดกิจการต่างๆ  ได้แก่           -   ทรงตั้งกองเสือป่า         -   ทรงจัดตั้งคลังออมสิน
                                นอกจากนี้พระองค์ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจต่างๆ  อีกมากมายทั้งในด้านการศึกษา
  การแพทย์   การปกครอง   โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเข้าร่วมในสงครามโลกครั้งที่  ๒  ทรงนำประเทศเข้า
 ร่วมกับฝ่ายพันธมิตร   ซึ่งเป็นผลทำให้ประเทศได้ประโยชน์ต่างๆ  เช่น  การยกเลิกสิทธินอกอาณาเขต
  และจากการไปสงครามครั้งนี้ทำให้มีการเปลี่ยนแปลงธงชาติไทยใหม่  จากช้างเผือกมาเป็นธงไตรรงค์

 
                                                                                                                                    - ๔ -
                                                                                                                  
                                                                                                                 
                                พระองค์ทรงเชี่ยวชาญและสนพระราชหฤทัยในด้านภาษาและวรรณคดีอย่างยิ่ง
        ได้ทรงพระราชนิพนธ์เรื่องต่างๆ  ไว้กว่า  ๒๐๐  เรื่อง  บทพระราชนิพนธ์ของพระองค์ล้วน
         เป็นที่ประทับใจของผู้อ่านมาตลอด ได้แก่
                                ๑.   เรื่องเกี่ยวกับนิทาน   เช่น   ความดื้อของคนเรา
                                ๒.  เรื่องเกี่ยวกับศาสนา   เช่น  เทศนาเสือป่า    พระพุทธเจ้าตรัสรู้อะไร
                                ๓.  เรื่องเกี่ยวกับโบราณคดี  เช่น  เที่ยวเมืองพระร่วง    เที่ยวเมืองอียิปต์
                                ๔.   บทละครพูด  เช่น   เห็นแก่ลูก   เสียสละ   มัทนะพาธา
                    ๕.  เรื่องที่เกี่ยวกับการเมืองและปลุกใจให้รักชาติ   เช่น   ลัทธิเอาอย่าง 
                                  เมืองไทยจงตื่นเถิด
                                 

         
                โดยใช้พระนามแฝงว่า   อัศวพาหุ   นายแก้วนายขวัญ   น้อยลา   สุครีพ   พระขรรค์เพชร 
             ศรีอยุธยา  รวมจิตติ   และพันแหลม            
                            พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว    เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่  ๒๕ 
                พฤศจิกายน  พ.ศ.  ๒๔๖๘  ขณะพระชนมายุได้ ๔๕ พรรษา   ประชาชนชาวไทย
              ได้ถวายพระราชสมัญญาแด่พระองค์ว่า  “ สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า ”
 

                                                                                              - ๕ -                                                                               
            
                                                 
                                                                                                               
     หนังสือบทละครพูดคำฉันท์เรื่องมัทนะพาธา                         บัตรเชิญชมการแสดงมัทนะพาธา    
   พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. ๒๔๖๗   www.oknation.net                                  www.finearts.go.th                                                
จุดมุ่งหมายของเรื่อง
               ในพระราชนิพนธ์คำนำของเรื่องนี้  ทรงแสดงไว้ว่า  ไม่ได้ใช้เนื้อเรื่อง หรือตัดตอนมาจาก
ที่ใด  ทรงคิดโครงเรื่องนี้ไว้นานแล้ว  ทรงกล่าวไว้ว่า “  แก่นแห่งเรื่องนี้   ได้เคยมีติดอยู่ในใจข้าพเจ้ามาช้านานแล้ว  แต่เพราะเหตุต่างๆ ซึ่งไม่จำเป็นต้องกล่าวในที่นี้”  เราไม่อาจทราบได้ว่า “เหตุต่างๆ” นั้นคืออะไร  แต่ตามเนื้อเรื่อง  เราจะเห็นได้ว่า มีแก่นสำคัญอยู่  ๒  ข้อสำคัญ  คือ
                ๑. ทรงปรารถนาจะกล่าวถึงตำนานดอกกุหลาบ  ซึ่งเป็นดอกไม้ที่สวยงาม เป็นที่คลั่งไคล้ได้พบของผู้ที่ได้พบเห็น  แต่ว่าต้องระวังในการเด็ดดมเพราะมีหนามคม  อาจเปรียบกับสาว  ซึ่งมี “  คมหนาม-เมื่อชายจะเด็ดดมก็ต้องระวังตัว  ” อีกประการหนึ่ง      ดอกกุหลาบนี้ไม่เคยมีตำนานอันเป็นทางเทพนิยาย  จึงทรงประดิษฐ์ให้ดอกกุหลาบมีกำเนิดมาจากนางฟ้า  ที่ถูกสาปจุติลงมาเกิดเป็นดอกไม้พันธุ์หนึ่ง

  ไม้เรียกปะกากุพ–                ชะกะสีอรุณแสง
 ปานแก้มแฉล้มแดง             ดรุณี ณ ยามอาย
   ดอกใหญ่และเกสร             สุวะนธะมากมาย
อยู่ทน บ วางวาย                 มธุรสขจรไกล                  
   อีกทั้งสะพรั่งหนาม             ดุจเข็มประดับไว้
     ผึ้งเขียวสิบินไขว่                 บ่มิใคร่จะห่างเหิน
**  ดอกกุพชกะ คือ  ดอกกุหลาบ  **
                                                                        www.pantip.com  

                                                                  - ๖ -
 
 
                       ๒. เพื่อแสดงความเจ็บร้อนแห่งความรัก     ทรงชี้ให้เห็นว่าความรักนั้นมีอานุภาพ
          อย่างยิ่ง ผู้ใดเกิด ความรัก ก็มักเกิดความหลงขึ้นด้วย  ได้ทรงใช้ชื่อเรื่องว่า “ มัทนะพาธา ” 
       อันเป็นชื่อตัวละครเอกของเรื่อง  ซึ่งมัทนะพาธา แปลว่า  ความเจ็บปวด หรือความเดือดร้อน
      จากความรัก
                        นอกจากนี้ยังนำไปเป็นบทละครพูดคำฉันท์  เพื่อแสดงเป็นละคร หรือนำไปเล่น
        ได้อีกด้วย  และพระองค์ทรงแนะนำไว้ว่า   “  ให้ตัวละครพูดบทของตนเอง  ไม่ใช่ร้อง
              บทนั้นๆ อย่างแบบที่เรียกกันว่า    ละครดึกดำบรรพ์  ต่อเมื่อบทใดเป็นบทร้องจึงให้ร้อง
                พร้อมกับให้มีดนตรีเล่นคลอเบาๆ ในเวลาที่เจรจา  ได้มีเพลงหน้าพาทย์กำหนดลงไว้
                  บางแห่งเพื่อช่วยการในดำเนินเรื่อง  ”
 

                                ที่มาของเรื่องพระราชนิพนธ์เรื่องมัทนะพาธา 

                     มัทนะพาธาหรือตำนานแห่งดอกกุหลาบ     เป็นบทละครพูดคำฉันท์ ๕  องก์ 

              พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระราชนิพนธ์ขึ้น เมื่อ  พ.ศ.๒๕๖๖ 

           โดยใช้ฉันท์ทั้งสิ้น  ๒๑  ชนิด      วรรณคดีสโมสรได้ยกย่องว่า เป็นหนังสือแต่งได้ดี 

         เพราะทรงพระราชดำริให้ใช้คำฉันท์ มาแต่งเป็นละครพูด   ซึ่งเป็นของแปลกและแต่งได้ยาก